Open Monumentendag 2017

© Philippe Van Gelooven

Dit jaar is ‘Erfgoed en Natuur’ in vijftig landen en regio’s het gemeenschappelijke thema van de Europese Erfgoeddagen. Interpret Europe – de Europese associatie voor erfgoedinterpretatie – publiceerde een inspiratiebundel Bringing Heritage and Nature to life om het thema te kaderen en aanbevelingen te doen over hoe men erfgoed kan inpassen in het geheel van programma’s.

In de bundel staan voorbeelden uit verschillende Europese landen die de link leggen tussen natuur en cultuur. Samenwerking tussen partners met verschillende achtergrond staat daarbij centraal. Men toont aan hoe dergelijke projecten een katalysator zijn voor verdere Europese integratie, en hoe de interpretatie van erfgoed daarbij helpt.

De bundel is in het Engels geschreven en mooi geïllustreerd met foto’s en grafieken. Download de bundel gratis!

Nog zo’n drie maanden te gaan voor het grootste erfgoedfeest van het jaar weer losbarst. Voor het publiek lijkt dit nog veraf, maar organisatoren zijn al volop in de weer. Twijfel je nog over jouw activiteit op Open Monumentendag? Weet je niet goed hoe je je moet voorbereiden? Lees hieronder hoe het Vloethemveld in Zedelgem nu al volop bezig is en laat je inspireren!

Wandelingen in het Vloethemveld

Het Vloethemveld is een prachtig natuur- en bosgebied in het West-Vlaamse Zedelgem. In de Tweede Wereldoorlog was in het Vloethemveld een Brits krijgsgevangenkamp en Belgisch munitiedepot gevestigd. Nu is het natuurgebied een oase van rust en een bron van unieke natuurverschijnselen. Je vindt in het Vloethemveld bovendien de grootste populatie rode Dopheide in Vlaanderen.

Op Open Monumentendag 2017 zal je een bijzondere wandeling kunnen maken in dit wondermooie gebied. Dit dankzij de samenwerking van de gemeente Zedelgem met het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt, de lokale heemkundige kring, de gemeente Jabbeke, en enkele vrijwilligers. Een mooi voorbeeld van co-creatie en alvast een topper in de categorie ‘Natuur en erfgoed!

Activiteiten voor families in de Ruisbroekmolen

Ook in de provincie Vlaams-Brabant worden al volop plannen gemaakt rond Open Monumentendag 2017. Dit jaar worden er plannen gemaakt rond de Ruisbroekmolen. De voorbereidende vergaderingen zijn al afgerond en op dit moment staat de activiteiten min of meer op punt. Er wordt samengewerkt met lokale verenigingen wat betreft de activiteiten. Vooral voor families zal er veel te beleven zijn. Het CAG, partner van de Ruisbroekmolen, is momenteel bezig met research naar de graanverwerking in de streek om zo bezoekers te voorzien van de juiste informatie. De geplande restauratiewerken aan het dak van de molen moeten nog van start gaan, maar zullen tegen Open Monumentendag volledig afgerond zijn.

Aftellen geblazen naar 10 september 2017! Houd onze website en nieuwsbrieven in de gaten. Vanaf augustus staat het programma online.

Open Monumentendag in september is voor veel organisaties en monumenten het hoogtepunt van het jaar. We belichten dan ook graag enkele trouwe Open Monumentendag organisatoren. Al jaren nemen zij succesvol deel aan het grootste erfgoedfeest. Hieronder lees je hoe zij het de vorige edities aanpakten. Laat je inspireren!

De Van Hauwermeirsmolen organiseert al jaren memorabele activiteiten op Open Monumentendag en is sinds kort ook partner in het Netwerk Open Monumenten. Op de vorige editie van Open Monumentendag pakte de Van Hauwermeirsmolen uit met maaldemonstraties door de molenaar himself. Verder organiseerde de molen ook een familiezoektocht rond het mysterie van Sint-Viktor, de patroonheilige van de molenaars. Jong en oud genoten van een stevige zoektocht in de omgeving van Massemen en losten samen het mysterie van Sint-Viktor op. Naast dit alles kon publiek aan de molen ook nog genieten van live muziek.

Een andere ervaren Open Monumentendag organisator is de Gemeente Kruibeke. Zij gingen vorig jaar de muzikale toer op in Kasteel Wissekerke. In en rond het kasteel genoten bezoekers van optredens van een violist, een koor, een Brassband en enkele zangers. Het was een zondag vol heerlijke muziek in een prachtig kader. Dit jaar viert de Getijdenmolen in Kruibeke zijn 500ste verjaardag en staat dat centraal op het programma (dat wordt samengesteld door het Davidsfonds Kruibeke/Bazel).

Jeneverstokerij van Damme uit Oosterzele in Oost-Vlaanderen doet ook al jaren mee. Vorig jaar stond deze laatste ‘warme’ landbouw-jeneverstokerij uit de Benelux op het programma. Van aan de stokerij vertrok een wandeling naar andere monumenten zoals de steengroeve en enkele molens. Al meer dan 20 jaar organiseert de vereniging VVV de activiteiten voor Open Monumentendag in de gemeente. De jeneverstokerij stond al meermaals op het programma en ook dit jaar valt er rond de stokerij heel wat te beleven. Er wordt een familiezoektocht georganiseerd die zal vertrekken aan de stokerij..

Ook de Centrale in Gent is een geroutineerde organisator op Open Monumentendag. Zij tellen elk jaar meer bezoekers. Zij bekijken momenteel hoe ze voor de volgende editie van Open Monumentendag nog meer rondleidingen kunnen organiseren. Van een succesverhaal gesproken!

Houd zeker de website in de gaten en kom binnenkort te weten met welke activiteiten deze geoefende Open Monumentendag-ers dit jaar uitpakken!

Doe jij ook mee?

Je leest het, vanalles is mogelijk op Open Monumentendag! Nog meer inspiratie over wat organisatoren voorbije edities deden vind je hier per categorie terug.
Ook zin om deel te nemen aan Open Monumentendag? Neem contact op met openmonumentendag@herita.be of 03 212 29 55 voor meer informatie of schrijf je meteen in via login.openmonumenten.be. Bekijk ook het demofilmpje om je te helpen bij je inschrijving.

©Eline Ros

Naast Open Monumentendag is het op zondag 10 september ook Dag van de Architectuur. De twee organisatoren van deze evenementen Herita en het Vlaams Architectuurinstituut, kortweg VAi, slaan daarom de handen in elkaar. Samen stelden zij een gezamenlijk programma op. Op zondag 10 september zullen een 20-tal plekken waar hedendaagse architectuur en onroerend erfgoed elkaar omarmen extra in de kijker staan.

Houd zeker de website en nieuwsbrief in de gaten voor meer informatie over deze samenwerking. Vanaf augustus wordt het volledige programma bekendgemaakt.

De laatste Studio OMD in Texture Museum in Kortrijk is net achter de rug, we blikken graag terug op een geslaagde reeks workshops. Studio OMD? Dat waren vijf namiddagen, vijf verschillende locaties en vier boeiende sessies over deelnemen aan Open Monumentendag. De praktijkgerichte workshops waren in het bijzonder interessant voor iedereen binnen de erfgoedsector die wil deelnemen aan Open Monumentendag maar met nog concrete vragen zat over de uitwerking. Hoe communiceer ik mijn evenement op een efficiënte manier? Hoe trek ik het grote publiek naar mijn activiteit? Waarmee moet ik rekening houden tijdens Open Monumentendag? En tenslotte: hoe organiseer ik iets voor families? Op al deze vragen werd een antwoord gegeven door ervaren sprekers.

Studio OMD was ook de ideale gelegenheid om bij een drankje kennis te maken met collega’s uit de erfgoedsector, elkaar te inspireren, te netwerken en ideeën uit te wisselen.

Kon je er niet bij zijn of wil je de presentaties nog eens doornemen? Je vindt ze hier:

Een zorgeloze Open Monumentendag

Voor elk wat wils

Hoe pak ik mijn communicatie aan?

Hoe organiseer ik iets voor families?

Eind 2016 kreeg vzw Arsène van stad Antwerpen de vraag of het mogelijk was alle winkelinterieurs met erfgoedwaarde binnen de Antwerpse Singel te inventariseren. Recent werden een dertigtal van de winkelinterieurs  toegevoegd aan de inventaris bouwkundig erfgoed van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Een terechte erkenning. Bekijk hier deze winkelinterieurs!

Je kent ongetwijfeld vzw Arsène ongetwijfeld ook nog van het boek Goed bewaarde winkelinterieurs, dat in 2015 gepubliceerd werd. Eén van de sterren van het boek: Josette Amand van de voormalige drogisterij De Walvis in Sint-Niklaas. Tijdens de vorige editie van Open Monumentendag was de drogisterij voor één dag opnieuw open. En je raad het nooit: ook tijdens Open Monumentendag 2016 was Josette de ster van de dag! Sinds 1919 is er aan de winkel zo goed als niets veranderd. Een bezoek aan drogisterij De Walvis was dan ook één van de topactiviteiten op Open Monumentendag in 2016.

Was je er niet bij op Open Monumentendag?  Hier krijg je nog een kans om het winkelinterieur van Josette – al sinds langer vastgesteld als bouwkundig erfgoed – met eigen ogen te bewonderen. Bekijk een stuk van de kortfilm Goed bewaarde winkelinterieurs die Mario De Munck naar aanleiding van Open Monumentendag 2016 maakte over Josette Amands Drogisterij en de wijn- en likeurhandel van haar overbuur Jos De Clercq.

Christ De Witte

De Voorhaven, het grootste beschermde stadsgezicht van Gent, ligt net buiten het stadscentrum, in de wijk Muide-Meulestede. Op Open Monumentendag 2016 vond hier een exclusieve activiteit voor Herita-leden plaats waar maar liefst 750 mensen op af kwamen. Met de opbrengst daarvan liet De Voorhaven vzw, sinds 2015 partner in het Netwerk Open Monumenten, een masterplan voor de geïntegreerde aanleg en ontwikkeling van de volledige site uitwerken.

De Voorhaven wordt wel eens ‘de best bewaarde 19de-eeuwse Europese haven’ genoemd. Het was stadsingenieur en latere burgemeester Emile Braun die het geheel in de jaren 1880 liet optrekken en zo de capaciteit van de Gentse haven verdubbelde. Vandaag is dit stadsdeel een parel van industrieel erfgoed, met maar liefst 15 beschermde monumenten.

Investeren

Vzw De Voorhaven buigt zich over een harmonieuze ontwikkeling van de site. De renovaties trekken nieuwe gezinnen naar de wijk en er zijn al heel wat bedrijven uit de creatieve sector gevestigd. Er is grote belangstelling voor de woon- en kantoorlofts in de beschermde Loods 23, die volop gerenoveerd wordt. Onder Loods 23 bouwt men een ondergrondse parking: een huzarenstukje van ingenieurstechniek waar Emile Braun trots op zou zijn. De stad Gent investeert op haar beurt 5,4 miljoen euro in de omgevingsaanleg.

Herita-leden

Op Open Monumentendag 2016 konden Herita-leden hier terecht voor een exclusieve wandeling en boottocht naar de historische maar nog actieve droogdokken. De Voorhaven vzw, intussen goed voor meer dan 400 leden, organiseert ook de rest van het jaar rondleidingen zowel op verzoek als bijvoorbeeld tijdens de Gentse Feesten. Die worden altijd druk bijgewoond. Herita-leden krijgen een kortingstarief.

Wil je ook De Voorhaven ontdekken?
Bekijk hun website!

Herita Open Monumenten Congres
De Post, Oostende

Eén van de sessies op het Open Monumentencongres in Oostende ging integraal over Open Monumentendag. Virginie Michils van Stad Oostende en Hans Dewitte van Klein Verhaal vzw vertelden aan de aanwezigen honderduit over hun succesverhaal op Open Monumentendag. Als je niet op het congres aanwezig kon zijn vatten we de hoogtepunten uit de sessie graag even samen.

Bij de jongste twee Open Monumentendagen heeft men het in Oostende anders aangepakt: de focus ligt niet op gebouwen, maar op assen en pleinen die de (huidige) stad gestalte geven en waar (historische) verhalen mee verbonden zijn. Die nieuwe focus op de publieke ruimte betekent meteen ook dat je uit de sector breekt en er andere stakeholders bij betrekt: buurtbewoners, cultuurhuizen, zorg en welzijn, sociaal-artistieke initiatieven… Dat zorgt voor veel nieuwe energie, ideeën en nieuwe perspectieven. En dat creëert dan weer nieuwe samenwerkingsverbanden.

Het betekent ook dat Open Monumentendag mensen triggert om zelf te gaan nadenken over de huidige publieke ruimte. Daar hoort bij dat je soms ‘ongehoorzaam’ bent om zo beleidsmakers op andere, originele ideeën te brengen. De stad is van iedereen…

Let wel: aan de slag gaan met de publieke ruimte vergt veel tijd en energie (mensen persoonlijk uitnodigen, dingen opvolgen, aandringen…

Over de Oostendse aanpak zeiden Michils en Dewitte het volgende: “Je hoort altijd: ‘Vroeger kenden we mekaar allemaal.’ Met onze focus op de publieke ruimte ontstond er een project dat zich hierop inspireert, bijvoorbeeld door bankjes buiten te zetten.”

Gaston Pulinckx

Studio OMD op 28 maart in Leuven was bijzonder inspirerend voor iedereen die straks deelneemt aan Open Monumentendag, de mooiste zondag van september. Spreker was onder meer Peter Decuypere, geen onbekende in de eventsector. Hij organiseerde het bekende I Love Techno-festival, schreef boeken over eventmanagement en is tegenwoordig consultant en keynote spreker. Zo ook op onze studio OMD…

Wat Open Monumentendag en een immens festival als I Love Techno met elkaar gemeen hebben? Beiden brengen ze veel mensen op de been. Hoewel de doorsnee Open Monumentendagbezoeker en de gemiddelde festivalganger niet te vergelijken zijn, gaf Peter Decuypere enorm boeiende én bruikbare tips waar organisatoren op Open Monumentendag mee aan de slag kunnen.

Zo had hij het over de ‘verborgen v’s’: veiligheid, vergunningen en verzekeringen. Drie belangrijke zaken die je als organisator van een evenement maar beter niet uit het oog verliest. Gidsen in kleine groepjes, werken met reservaties en wegwijzers zijn maatregelen die bijvoorbeeld bij het openstellen van een privéwoning zeer effectief zijn. Wat verzekeringen betreft, is overleg met je makelaar altijd raadzaam. Bovendien gaf Peter aan de aanwezigen ook een checklist mee. Een handig documentje waarin de belangrijkste zaken vermeld staan. Je vindt deze checklist onderaan in bijlage.

Misschien wel de meest waardevolle tip die Peter gaf: loop zelf door je evenement of site. Rijd er zelf met de auto naartoe. Merk je dat je door smalle straatjes moet, die bij regen wel eens gevaarlijk glad kunnen worden? Dat er weinig parkeergelegenheid is? Ga dan te rade bij jouw gemeente. Zij bekijken het evenement niet alleen vanuit organisatorisch perspectief, maar denken sneller aan praktische zaken zoals veiligheid en verzekeringen.

Alles staat of valt met een goed concept: wat doen we, waar en wanneer doen we dat en wie komt er. Leg je uitgetekende concept ongeveer drie maanden voor Open Monumentendag voor aan de cultuur- of evenementverantwoordelijke van jouw gemeente. Als zij geen graten zien in je plan, dan mag je zeker zijn van een zorgeloze Open Monumentendag!

Peter Decuypere-checklist

Kon je er niet bij zijn op Studio OMD? Niet getreurd. In dit artikel geven we je enkele interessante tips uit de sessie die focuste op communicatie.

Enkele communicatietips:

• 17% van de bezoekers beslist pas een week op voorhand om een bezoek te brengen aan Open Monumentendag. Maanden op voorhand al volop reclame maken voor jouw evenement heeft dus weinig zin. Focus daarom vooral op ongeveer 10 dagen voor Open Monumentendag om jouw aanbod te promoten.

• Uit onderzoek is gebleken dat de meeste bezoekers van Open Monumentendag deelnemen aan activiteiten in hun eigen gemeente of nabij gelegen gemeenten. Bovendien gaan potentiële bezoekers ook in regionale en lokale communicatiekanalen op zoek naar informatie over Open Monumentendag in de buurt. Lokale communicatie is dus belangrijk! Wat dacht je van een artikeltje op de website van de gemeente, in je gemeentelijke krant of magazine of op lokale sociale media? Neem zeker nog voor de zomervakantie contact op met de communicatie- of informatieambtenaar van de gemeente.

• Facebook is een goedkope en eenvoudige manier om toch een hele grote groep mensen te bereiken. De gemiddelde bezoeker van Open Monumentendag is een 55+’er, maar wist je trouwens dat deze doelgroep meer en meer op Facebook actief is. Gebruik vooral foto’s en video’s om het publiek nieuwsgierig te maken en prikkel hen om jouw monument een bezoekje te komen brengen op Open Monumentendag! Investeer ook enkele euro’s in Facebook-advertenties. Hierdoor kan je heel eenvoudig doelgroepgericht communiceren en je bent zeker dat mensen je artikel gaan zien.

• Als je dacht dat in het digitale tijdperk geen plek meer is voor persoonlijke communicatie heb je het volgens Liesbeth volledig mis. Verhalen die tussen pot en pint of bij de kapper over de tongen rollen blijven hangen. Ook anno 2017 nog! Vertel met vuur over je eigen Open Monumentendag-project en ongetwijfeld zullen anderen ook hierover vertellen in de bibliotheek, bij de kapper of op café. Persoonlijk contact werkt meer dan ooit!

• Een goed verhaal werkt altijd. Ga op zoek naar nostalgische verhalen over je monument, vertel het verhaal over de restauratie, onthul pittige anekdotes van vroegere bewoners,… Erfgoed barst van de verhalen. Verpak deze verhalen in een aantrekkelijke tekst zodat mensen goesting krijgen om eens te komen kijken op Open Monumentendag. Ga eens kijken op de site van The National Trust of English Heritage en lees hoe zij op een heel mooie en toegankelijke manier schrijven over hun monumenten.

• Doe het niet alleen, maar laat je communicatieplan en teksten ook eens nalezen door een leek, iemand die niet van dichtbij bij je aanbod of monument betrokken is. Enkel op die manier ben je er zeker van dat je publiek helemaal begrijp waarover het gaat.

Wat doet Herita voor jou?

In het inschrijvingssysteem van Open Monumentendag kan je gratis promotiemateriaal bestellen om jouw evenement nog beter onder de aandacht te brengen. Je vindt er onder andere affiches, folders en covers. Je kan dit promotiemateriaal personaliseren met je eigen lokaal aanbod. Dit gratis promotiemateriaal kan je nog bestellen tot 31 mei. Digitale sjablonen zijn ook beschikbaar.

Nog meer tips over Open Monumentendag tijdens Studio OMD!

Wil je de laatste studio OMD op 25 april in Kortrijk (Texture Museum over Vlas en Leie) bijwonen? Schrijf je dan nog snel in via deze website.